غلامرضا کافی؛ ندا حاتمی
چکیده
ادبیّات فرجامگرا یا آخرالزّمانی ادبیّاتی است که بر پایۀ پیشگوییهای آخرالزّمانی شکل گرفته. این نوعِ ادبی به آنچه در فرجامِ جهان رخ خواهد داد و نیز به موضوعاتی مثل «آخرالزّمان»، «رستاخیز»، «وقوع فاجعه»، «منجی» و... میپردازد. نمونههایی از این ادبیّات را میتوان در شعر معاصر فارسی دید. در این مقاله، ...
بیشتر
ادبیّات فرجامگرا یا آخرالزّمانی ادبیّاتی است که بر پایۀ پیشگوییهای آخرالزّمانی شکل گرفته. این نوعِ ادبی به آنچه در فرجامِ جهان رخ خواهد داد و نیز به موضوعاتی مثل «آخرالزّمان»، «رستاخیز»، «وقوع فاجعه»، «منجی» و... میپردازد. نمونههایی از این ادبیّات را میتوان در شعر معاصر فارسی دید. در این مقاله، با مقایسۀ مضامین آپوکالیپسی در شواهدی از شعر معاصر و شعر انقلاب اسلامی، وجه تمایزِ این دو بررسی شده است. مطالعۀ اشعار احمد شاملو، فروغ فرّخزاد، مهدی اخوان ثالث و سهراب سپهری روشن میسازد که در بینشِ آنها، عمدتاً، نگاهی یأسآمیز به فرجام جهان وجود دارد؛ درحالیکه از منظرِ شاعران انقلاب اسلامی آیندۀ جهان بسیار روشن است. نیز معلوم میشود اشعار فرجامگرایانه در ادبیّات انقلاب اسلامی بر مبنای پیشگوییهای قرآن کریم و فرهنگ اسلامی شکل گرفته است، حالآنکه در شعر معاصر از مفهوم خواب ،رؤیا و الهام شاعرانه استفاده شده است.