TY - JOUR ID - 146095 TI - گِل یا آهو؟ (پیشنهادی دربارۀ تصحیح واژه‌ای در کتاب نهم دینکرد) JO - نامه فرهنگستان JA - NF LA - fa SN - 1025-0832 AU - مولایی, چنگیز AD - استاد دانشگاه تبریز Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 20 IS - 4 SP - 3 EP - 10 KW - فرّۀ کیانی KW - تجلیّات فرّه KW - شاهین KW - قوچ KW - غُرم KW - گور KW - آهو KW - گِل DO - 10.22034/nf.2022.146095 N2 - چکیده: براساس گواهی‌های متون ایرانی، فرّۀ کیانی به شکل‌‌های مختلف، ازجمله عقاب یا شاهین، قوچ یا رنگ، غُرم و گور تجلّی می‌‌یابد و شاه قانونی ایران را همراهی می‌‌کند؛ امّا در کتاب نهم دینکرد، در ذکر اخبار گمراهی کی‌‌کاوس بر اثر فریبِ دیو خشم و تاختن آن شاه ورجاوند تا لبۀ تاریکی، فرّۀ کیان برخلاف موارد مذکور به صورت «گِل» (با املایِ تک‌غ [TYNA]) ظاهر می‌‌شود؛ لیکن چنین قالبی نه تنها مناسبتی با تجلیّات دیگرِ فرّه ندارد، بلکه با تفکّرات ایرانیان دربارۀ ماهیّت فرّه نیز سازگار نیست. به همین سبب و نیز برمبنای پاره‌‌ای از قراین دیگر، به‌نظر می‌‌رسد املای مذکور در اینجا تصحیفی از ت‌ثب‌غ [TYBA] باشد که در متون پهلوی، هزوارشی برای āhūg «آهو» است. با اعمال چنین تصحیحی، از یک سو گزارش دینکرد دربارۀ تجسّم مادّی فرّۀ کیانی هم‌‌سو و هماهنگ با گزارش متن‌‌های دیگر می‌‌شود و از دیگر سو مفاد این گزارش، تناقضی با تفکرات ایرانیان دربارۀ ماهیّت فرۀ کیانی نخواهد داشت. UR - https://nf.apll.ir/article_146095.html L1 - https://nf.apll.ir/article_146095_7fdbcc5751065d9c1f99374f73db051a.pdf ER -