دوره 22 (1402)
دوره 21 (1401)
دوره 20 (1400)
دوره 19 (1399)
دوره 18 (1398)
دوره 17 (1397)
دوره 16 (1396)
دوره 15 (1395)
دوره 14 (1394)
دوره 13 (1393)
تعداد مقالات: 212
اثر شوکت فرهنگ جناسها در زبان ترکی عثمانی
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 45-54
چکیده
بیشتربررسی ساختار جمله پایانیِ متن‌های کتاب نهم دینکرد
دوره 19، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 47-60
چکیده
بیشترمفردپنداریِ جمعِ مکسّر در متون فارسی تا پایان قرن هفتم هجری
دوره 22، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 47-66
چکیده
معمولاً واژههای بیگانه با ورود به زبان دیگر، به تناسب نوع پذیرش زبان دوم، در معنا یا صورت، تغییر می‌‌کنند. طبعاً این قاعدۀ کلی، درمورد کلمات عربی که به زبان فارسی وارد شده‌‌اند نیز صادق است. از جملۀ این واژه‌‌ها، جمع‌‌های مکسرند که در کاربرد فارسی‌زبانان مفرد پنداشته شده‌‌اند و با آنها همانند اسم مفرد رفتار شده است. پرسش ... بیشترانگیزش در اصطلاحات علمی: مطالعۀ موردی واژههای فیزیک مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 48-84
چکیده
ارتباط میان مفهوم علمی و واژۀ مبیّن آن از یک طرف و ارتباط میان همان واژه در زبانی مانند فارسی و معادل انگلیسی آن از طرف دیگر، دو بُعد مربوط به مسئلۀ انگیزش اصطلاحات است که در این مقاله به‌ترتیب تحت عنوان «انگیزش درون‌زبانی» و «انگیزش بینازبانی» مورد بررسی قرار خواهد گرفت. انواع انگیزش درون‌زبانی عبارت‌اند از: آوایی، ساختواژی ... بیشتردو حرف اضافه پیاپی (یک ویژگیِ نادرِ دستوری در شاهنامه و چند متن دیگر)
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 51-74
چکیده
بیشترمعرفی فرهنگ عربی ـ فارسی مشکاة المصابیح
دوره 20، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 53-72
چکیده
بیشتربازیابی آیین فراموش‌شده رقص دستبند در جشن پنجه ایرانی بر پایه متون کهن عربی
دوره 17، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 53-76
چکیده
بیشترملاحظاتی پیرامون قرآن قدس بررسی تطبیقی ویژگی‌های زبانی ترجمۀ قرآن قدس با فارسی میانه
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 53-72
چکیده
چکیده: ویژگی‌های زبانی ترجمۀ قرآن قدس نشان می‌دهد که این متن احتمالاً در محدودۀ سیستان نوشته شده‌است. گونۀ زبانی این متن اختلاف‌های بسیاری با فارسی دری دارد. در حقیقت این گونۀ زبانی جز در مواردی همچون تحولات آوایی که خاص منطقه‌ای است که در آنجا به کتابت درآمده‌است، در باقی موارد شباهت بسیار با فارسی میانه دارد. در این پژوهش به ... بیشترنقش متقابل معشوق ـ مادر از منظر جامعه‌شناسی فمینیستی: مطالعه موردی رمان‌های عادت می‌کنیم زویا پیرزاد و نه فرشته و نه قدیس ایوان کلیما
دوره 19، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 55-70
چکیده
بیشترتک، تک ـ تگ، گُشتا، پرنون یا بزنون؟، شَمَل
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 55-74
چکیده
بیشترمطالعه ساختار و مدخلهای رسالۀ ترکی خط و خطاطان نوشتۀ میرزا حبیب اصفهانی (حبیب افندی)
دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 55-73
چکیده
خط و خطاطان رساله‌ای است از آثار میرزا حبیب اصفهانی مشهور به حبیب افندی ــ ادیب ایرانی و روشنفکر تجددطلب دورۀ قاجار ــ که آن را به زبان ترکی عثمانی نوشته و به سلطان عبدالحمید دوم عثمانی تقدیم کرده است. این رساله شامل شرح مختصری دربارۀ تاریخ هنر خوشنویسی از صدر اسلام و گسترش آن، شجرهنامۀ استادوشاگردی و سلسلۀ خوشنویسان، ... بیشترپرستار (بحث لغوی و دستوری)
دوره 20، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 57-71
چکیده
بیشترناگزیری مرگ «دمنه» در ساحت اسطوره و سیاست ایرانشهری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 59-82
چکیده
با پیش چشم داشتن فضای حاکم بر بافتار سیاسی‌ـ اجتماعی ایران، برای تفسیر مرگ دمنه، ضدّ قهرمان نخستین بابهای کلیله و دمنۀ بهرامشاهی، دلایلِ آسانیابی وجود دارد که تلاش برای کسب قدرت و آموختگی به سعایت و فریب پادشاه و حذف رقبای سیاسی و وزرای کاردان از صحنه، از جملۀ آنهاست. هدف این مقاله که با اتّکا به اسناد کتابخانهای، به روش سنجش ... بیشتر«او کور به دنیا آمد»؛ معرفی مسند تشریحی در زبان فارسی
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 60-74
چکیده
در این مقاله به تعیین مقوله و نقش دستوری کلمۀ کور در جملۀ «او کور به دنیا آمد» و جملاتی نظیر آن پرداخته‌ایم. با توجه به استدلال‌های ارائه‌شده، به نظر نگارنده مقولۀ دستوری کور صفت است، نه قید. اما نکتۀ دیگر نقش دستوری این کلمه است. به نظر می‌رسد این ساخت از ساخت‌هایی است که در زبان فارسی بررسی نشده‌است و ساختی است که زبان‌شناسان ... بیشترنوشتهای بر نگین از دوره ساسانی
دوره 20، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 61-72
چکیده
بیشترانگاره آفرینش گیاه از گاو و یکتاآفریده در بندهشن و پیوند آن با ایزدبانو
دوره 19، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 61-78
چکیده
بیشترشدیارـ شدکار ـ شدغارـ شیار، پرتاب، بادبیزن ـ بادبزن ـ بادزن، تیپا
دوره 18، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 61-73
چکیده
بیشترپادشاه زولوها، رابطه میان ادبیّات و هنر در ادبیّات تطبیقی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 61-74
چکیده
بیشتربررسی تطبیقی مؤلّفه‌های زنانه و نقش «دیگری» در دو اثر گریزهای روزمره و روز خرگوش
دوره 18، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 64-80
چکیده
بیشترنام ترکیِ افراسیاب در دو متن فارسی
دوره 17، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 65-72
چکیده
بزرگ‌ترین و نامدارترین دشمن داستانیِ ایرانیان در روایاتِ ملّی و پهلوانی افراسیاب است که مجموعۀ گزارش‌ها و اشارات مربوط به او از اوستا تا طومارهای نقّالی و داستان‌های شفاهی ـ عامیانۀ متأخّر دیده می‌شود و گردآوری و بررسی همۀ آنها می‌تواند موضوع کتاب یا رساله‌ای مستقل باشد. دراین‌میان گاهی نکات و اشاره‌های ظریفی به نظر می‌رسد ... بیشترمتن پنهان شعر «همزاد عاشقان جهان (3)» (با تلفیق رویکرد بینامتنیّت ژرار ژنت و مایکل ریفاتر)
دوره 18، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 67-100
چکیده
بیشترضرورتهای ساخت و کاربرد افعال تبدیلی در زبان فارسی
دوره 22، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 67-80
چکیده
افعال تبدیلی یا به تعبیری افعال جعلی، افعالی هستند که از اسم یا صفت به اضافهٔ تکواژ ماضی‌ساز «اید» ساخته می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ساخت فعل ساده از اسم یا صفت از گذشته تا کنون در زبان فارسی وجود داشته و دلایل مختلف ازجمله مخالفت برخی از ادبا، دستورنویسان و ویراستاران با ساخت و کاربرد این افعال موجب شده است این افعال به‌ندرت ... بیشترامروز، ادبیّات تطبیقی چیست؟
دوره 19، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 71-88
چکیده
بیشترمعرفی و بررسی نثر مقاصدالأولیاء فی محاسن‌الأنبیاء اثر محمود فاریابی
دوره 17، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 73-87
چکیده
مقاصدالأولیاء فی محاسن‌الأنبیاء اثر محمود فاریابی ـ نویسندۀ سدۀ ششم ـ است که زندگی پیامبران و داستان‌هایی از ایشان را به‌شکل ادیبانه بیان کرده‌است. این اثر تاکنون تصحیح و چاپ نشده‌است. نثر آن به نثر فنّی معتدل نزدیک شده‌است. غنای دایرۀ واژگانی، بیان کنایی، کثرت ترکیبات بدیع و شاعرانه، انواع جناس، تلمیح، تضمین‌المزدوج، واج‌آرایی، ... بیشتردرباره واژه طاس/ تاس
دوره 20، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 73-99