دوره 22 (1402)
دوره 21 (1401)
دوره 20 (1400)
دوره 19 (1399)
دوره 18 (1398)
دوره 17 (1397)
دوره 16 (1396)
دوره 15 (1395)
دوره 14 (1394)
دوره 13 (1393)
تعداد مقالات: 212
ادبیّات و سینما: نظری به جایگاه هر یک
دوره 17، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 95-106
چکیده
بیشتربررسی ساخت فعل ماضی در گویش سهقلعه و مقایسه آن با فارسی میانه
دوره 19، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 99-126
چکیده
بیشترتأثیر اندیشه، افکار و آثار شریف جُرجانی در شبه‌قارّه
دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 99-116
چکیده
میر سید شریف جرجانی، متکلّم، فیلسوف، منطقی، ادیب و منتقد ایرانی قرن هشتم و نهم هجری است. جرجانی آثار فراوانی دارد و بر بسیاری از کتب متقدّم و متأخّر خود، شرح و حاشیه نوشته است. نفوذ اندیشهها، آرا و آثار جرجانی حتی در سرزمینهایی که او در آنها نبوده است، بسیار است. گسترۀ نفوذ او چنان بود که نویسندگان ایرانی، ترک، عرب و همچنین شبه‌قارّه ... بیشترفریادنامة انوری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 100-113
چکیده
انوری قصیده‌سرای نامی قرن ششم هجری، پس از یورش غُزان و اسارت سلطان سنجر سلجوقی (حک: 511-552 ق) به دست آنان و آگاهی از اوضاع نابسامان خراسان، در قصیده‌ای خطاب به سلطان رکن‌الدّین قِلِج طمغاج‌خان، حاکم سمرقند، از او خواست تا با لشکرکشی به خراسان، مردم را از شرّ غُزان برهاند. بنا بر نشانه‌هایی که در این مقاله ... بیشتربازخوانی گزارش مسیو کُله در خصوص کارگزاریهای ایران در مملکت عثمانی در سال 1328 ق
دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 100-120
چکیده
در بازشناسی رویدادها و تحولات تاریخی، نقش اَسناد بسیار برجسته است و بدون بررسی آنها بخش عمده‌ای از واقعیات گذشته از نگاه پژوهشگران مکتوم میماند. هدف این اثر، بازخوانی و بازشناسی گزارش مفصّل و بسیار ارزشمند مسیو کُله، مفتش کل وزارت امور خارجۀ ایران، در باب کنسولگریهای ایران در مملکت عثمانی است. این گزارش حاوی اطلاعات گران‌بهایی ... بیشتر«خویشتن آرمانی» در سینما و شعر دفاع مقدس (با تکیه بر فیلم «بادیگارد» و مجموعه شعر چمدان‌های قدیمی
دوره 18، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 101-128
چکیده
بیشتراقتباس چیست؟
دوره 18، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 106-121
چکیده
بیشتربازخوانی تطبیقی تأثیر ادبیّات بر نقاشی قرن نوزدهم امریکا و گذار از گفتمان مسلط
دوره 17، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 107-134
چکیده
بیشترتعیین علائم اختصاری نسخه‌ها در تصحیح متون
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 109-119
چکیده
یکی از کارهای اولیه در تصحیح متون، تعیین علائم اختصاری برای نسخه‌های مبنای تصحیح است؛ علائم معنی‌داری که به نوعی با نسخه‌ها در پیوند باشند و به آسانی ذهن خواننده را به آنها ارجاع دهند و اِشکال تداخل با نسخه‌بدل‌ها نیز برای آنها قابل تصور نباشد. مصححان متون فارسی، تا امروز کمتر در این موضوع سخن گفته‌اند و قواعد مشخصی برای آن تعیین ... بیشترسرهنویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامة احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره)
دوره 17، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 109-119
چکیده
منظومۀ حماسی ـ تاریخی شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی یکی از تاریخ‌های عمومی مغولان است که در سال (۷۳۸ ھ.) به زبان فارسی و در وزن و سبک شاهنامۀ فردوسی سروده شده‌است. یکی از ویژگی‌های مهم و برجستۀ منظومۀ شهنشاه‌نامه، تلاش آگاهانۀ شاعر برای پاک‌سازی زبان فارسی است که این منظومه را از سایر آثار منثور و منظوم فارسی متمایز می‌سازد و آن را به‌عنوان ... بیشترشش دهه دستورنویسی آموزشی برای مدارس ایران (از سال 1298 تا 1357ش)
دوره 22، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 111-122
چکیده
میرزا حبیب اصفهانی با انتشار دستور سخن، اولین کتاب مستقل آموزش دستور زبان فارسی را در 1289ق تألیف کرد. پس از او نویسندگان دیگری به تأثیر از قواعد عربی یا دستور زبان‌های فرنگی، نگارش کتاب‌های آموزش دستور زبان فارسی را ادامه دادند. از این رهگذر، کتاب‌های دستور زبان آموزشی نگارش یافتند. در این پژوهش بیست کتاب درسی دستور زبان فارسی (از ... بیشترتأمّلی در متن دیوان ظهیرالدّین فاریابی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 114-142
چکیده
ظهیرالدّین فاریابی از شعرای طراز اوّل زبان فارسی در قرن ششم هجری است. اینکه بسیاری از تذکره‌نویسان به شرح حال او پرداخته و ادیبان و کاتبان بسیاری به اشعار او استشهاد کرده‌اند، نشان‌دهندة عظمت شأن و آوازۀ او در شاعری است. قسمت عمدۀ دیوان او را قصاید و در مرتبۀ دوم قطعات تشکیل می‌دهد و این خود بیانگر دلبستگی ظهیر به سبک قدیم خصوصاً ... بیشترریشهشناسی ادات پرسشی آیا؛ دستوری شدن یک صیغه فعلی
دوره 19، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 117-134
چکیده
بیشترضرورت تصحیح مجدد شاه‌اسماعیل‌نامۀ قاسمی گنابادی بر پایۀ نسخه‌ای نویافته
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 121-139
چکیده
قاسمی گنابادی از شاعران توانمند و پرکار سدﮤ دهم هجری است. او منظومه‌های حماسی درخوری از خود برجای گذاشته‌است. در این مقاله نسخه‌ای نویافته از شاه‌اسماعیل‌نامه معرفی شده‌است که به شمارﮤ ۷۳۵۰/۱۳۸o- در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه پنجاب لاهور نگهداری می‌شود. این نسخه به دلیل قدمت تاریخ کتابت، نداشتن افتادگی در متن، رعایت ترتیب و توالی ... بیشترنقدِ تصحیح قصاید ابن‌یمین فریومدی
دوره 17، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 121-137
چکیده
دیوان ابن‌یمین مجموعه‌ای حجیم و متنوّع از شعر فارسی در قرن هشتم هجری است. براساس دیوان چاپی (ابن‌یمین فریومدی، ۱۳۴۴) در مجموع (۱۴۰۷۴ بیت) شعر، مشتمل بر قصیده (۳۹۷۸ بیت) و غزل (۲۵۲۳ بیت) و قطعه (۴۷۰۲ بیت) و رباعی (۱۳۴۲ بیت) و مثنوی (۸۲۴ بیت)؛ و ترکیب‌بند و ترجیع‌بند و مخمّس و ملمّع و قطعات عربی و چیستان و مسمّط (در مجموع ۷۰۵ بیت) است. در این ... بیشترسه رسالۀ تاریخی دربارۀ قسطنطنیه و ایاصوفیه
دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 121-142
چکیده
قسطنطنیه، که امروزه به نام استانبول شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین شهرهای واقعشده در مرز دو قارۀ اروپا و آسیاست که در طول تاریخ شاهد وقایع و فجایع فراوان بوده و بارها ویران و از نو ساخته شده است. در کتاب‌های معتبر تاریخی، در باب این شهر، مطالب مفصّلی آمده است که در این مقاله، ضمن ذکر اجمالی آنها، رسائل سهگانهای ... بیشتریادبود دکتر محمدرضا باطنی
دوره 22، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 123-128
چکیده
بیشترنگاهی دوباره به ساخت فعل امر فارسی
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 129-134
چکیده
بیشترکشش روایی در دو کتاب دا و کوچه نقّاش‌ها با تکیه بر عناصر لحن و تعلیق
دوره 18، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 129-154
چکیده
بیشتربه یاد زنده‌یاد دکتر لطف‌اللّه یارمحمدی
دوره 22، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 129-133
چکیده
بیشترترکیبِ مهجورِ «مرد مردانه» (یادداشتی بر مقاله «نگاهی به فرهنگِ پسوند در زبان فارسی»)
دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 135-140
چکیده
بیشتردربارۀ ویرایش و دستور زبان
دوره 17، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 138-145
چکیده
بیشترگرتهبرداری یا گرده‌برداری؟
دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 138-159
چکیده
در این مقاله ضمن تعریف اصطلاح‌های علمیِ گرده/ گرته و گرده برداشتن/ گرته برداشتن، و گرده‌برداری/ گرته‌برداری در هنر و زبان‌شناسی و اشاره به تمایز سبکی گرد و گرت، داده‌های پرشماری از کاربرد این واژه‌ها را در فارسی کهن و معاصر و منابع عمومی و تخصصی به دست داده‌ایم. سپس این داده‌ها را تحلیل کرده‌ایم و ضمن اشاره به یکی از اصول واژه‌سازی ... بیشترادامۀ بحث «ویرایش و دستور زبان»
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 140-146
چکیده
در دو شمارﮤ اخیر مجلۀ نامۀ فرهنگستان دو مطلب دربارﮤ ارتباط بین ویرایش و دستور زبان منتشر شده‌است. ابتدا مطلبی از حسین سامعی با عنوان «ویرایش و دستور زبان» (شمارﮤ ۶۵، ص ۱۵۱ـ۱۶۰) منتشر شد و سپس امید طبیب‌زاده بحث را با مطلبی با عنوان «دربارﮤ ویرایش و دستور زبان» (شمارﮤ ۶۶، ص ۱۳۸ـ۱۴۵) ادامه داد. همچنین علاءالدین طباطبایی ... بیشترمبانی و دستور خطّ فارسی شکسته
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 143-150