%0 Journal Article %T سره‌نویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامة احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره) %J نامه فرهنگستان %I فرهنگستان زبان و ادب فارسی %Z 1025-0832 %A گوهری کاخکی, مهشید %A مهدوی, محمّدجواد %D 2018 %\ 06/22/2018 %V 17 %N 2 %P 109-119 %! سره‌نویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامة احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره) %K منظومۀ حماسی ـ تاریخی %K شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی %K سره‌نویسی %K شاهنامۀ فردوسی %K عربی %K ترکی %R %X منظومۀ حماسی ـ تاریخی شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی یکی از تاریخ‌های عمومی مغولان است که در سال (۷۳۸ ھ.) به زبان فارسی و در وزن و سبک شاهنامۀ فردوسی سروده شده‌است. یکی از ویژگی‌های مهم و برجستۀ منظومۀ شهنشاه‌نامه، تلاش آگاهانۀ شاعر برای پاک‌سازی زبان فارسی است که این منظومه را از سایر آثار منثور و منظوم فارسی متمایز می‌سازد و آن را به‌عنوان یگانه اثر منظوم فارسی و نخستین متن کاملی که به فارسی سره سروده شده‌است، مطرح می‌کند.در این مقاله ابتدا ادعای احمد تبریزی مبنی‌بر نوشتن منظومه‌ای سراسر پارسی و خالی از کلمات بیگانه مطرح و با مطالعۀ بسامد واژه‌های عربی، ترکی و مغولی در منظومۀ شهنشاه‌نامه، این مسئله بررسی شده‌است. سپس فارسی‌گرایی در شهنشاه‌نامۀ تبریزی و شاهنامۀ فردوسی مقایسه شده‌است تا میزان پایبندی تبریزی به سره‌نویسی بهتر نشان داده شود. در ادامه، انگیزه‌های شاعر در سرودن منظومه‌ای سراسر پارسی، ازجمله دلبستگی و عشق به هویّت ایرانی و تلاش برای بقای زبان فارسی، بیان شده‌است. پس از بررسی مختصر پیشینۀ سره‌نویسی در زبان فارسی، جایگاه منحصربه‌فرد شهنشاه‌نامۀ تبریزی در این زمینه و اهمیّت سرایش منظومه‌ای به پارسی سره در دربار ایلخانان ترک مطرح شده‌است. %U https://nf.apll.ir/article_130670_484628877dfb74c2046539970318a54d.pdf