%0 Journal Article %T گِل یا آهو؟ (پیشنهادی دربارۀ تصحیح واژه‌ای در کتاب نهم دینکرد) %J نامه فرهنگستان %I فرهنگستان زبان و ادب فارسی %Z 1025-0832 %A مولایی, چنگیز %D 2022 %\ 02/20/2022 %V 20 %N 4 %P 3-10 %! گِل یا آهو؟ (پیشنهادی دربارۀ تصحیح واژه‌ای در کتاب نهم دینکرد) %K فرّۀ کیانی %K تجلیّات فرّه %K شاهین %K قوچ %K غُرم %K گور %K آهو %K گِل %R 10.22034/nf.2022.146095 %X چکیده: براساس گواهی‌های متون ایرانی، فرّۀ کیانی به شکل‌‌های مختلف، ازجمله عقاب یا شاهین، قوچ یا رنگ، غُرم و گور تجلّی می‌‌یابد و شاه قانونی ایران را همراهی می‌‌کند؛ امّا در کتاب نهم دینکرد، در ذکر اخبار گمراهی کی‌‌کاوس بر اثر فریبِ دیو خشم و تاختن آن شاه ورجاوند تا لبۀ تاریکی، فرّۀ کیان برخلاف موارد مذکور به صورت «گِل» (با املایِ تک‌غ [TYNA]) ظاهر می‌‌شود؛ لیکن چنین قالبی نه تنها مناسبتی با تجلیّات دیگرِ فرّه ندارد، بلکه با تفکّرات ایرانیان دربارۀ ماهیّت فرّه نیز سازگار نیست. به همین سبب و نیز برمبنای پاره‌‌ای از قراین دیگر، به‌نظر می‌‌رسد املای مذکور در اینجا تصحیفی از ت‌ثب‌غ [TYBA] باشد که در متون پهلوی، هزوارشی برای āhūg «آهو» است. با اعمال چنین تصحیحی، از یک سو گزارش دینکرد دربارۀ تجسّم مادّی فرّۀ کیانی هم‌‌سو و هماهنگ با گزارش متن‌‌های دیگر می‌‌شود و از دیگر سو مفاد این گزارش، تناقضی با تفکرات ایرانیان دربارۀ ماهیّت فرۀ کیانی نخواهد داشت. %U https://nf.apll.ir/article_146095_7fdbcc5751065d9c1f99374f73db051a.pdf