محمود ندیمی هرندی
چکیده
معمولاً واژه‌‌های بیگانه با ورود به زبان دیگر، به تناسب نوع پذیرش زبان دوم، در معنا یا صورت، تغییر می‌‌کنند. طبعاً این قاعدۀ کلی، درمورد کلمات عربی که به زبان فارسی وارد شده‌‌اند نیز صادق است. از جملۀ این واژهها، جمع‌‌های مکسرند که در کاربرد فارسی‌زبانان مفرد پنداشته شده‌‌اند و با آنها همانند اسم مفرد رفتار شده است. پرسش ...
بیشتر
معمولاً واژه‌‌های بیگانه با ورود به زبان دیگر، به تناسب نوع پذیرش زبان دوم، در معنا یا صورت، تغییر می‌‌کنند. طبعاً این قاعدۀ کلی، درمورد کلمات عربی که به زبان فارسی وارد شده‌‌اند نیز صادق است. از جملۀ این واژهها، جمع‌‌های مکسرند که در کاربرد فارسی‌زبانان مفرد پنداشته شده‌‌اند و با آنها همانند اسم مفرد رفتار شده است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که علت این مفردپنداری چیست و آیا در طول سالها به شیوهای یکسان بوده یا تفاوت داشته است. در این مقاله ما با بررسی متون متعدد از انواع نظم، نثر، ترجمه و تألیف، کاربرد جمع‌‌های مکسر را بررسی کردهایم و نشان دادهایم که هرچه ورود کلمات عربی، ازطریق آموزش زبان و آشنایی با متون عربی بیشتر شده، از میزان این نوع مفردپنداری کاسته شده است و دایرۀ این کاربردها به کلماتی منحصر شده که عامۀ فارسی‌زبانان از آن معنی جمع درنمییافتهاند.
اکرم‌السّادات حاجی سیّد آقایی
چکیده
در طول تاریخ زبان فارسی بسیاری از واژهها دستخوش تحولات گوناگون شده است؛ از جملۀ این تحولات، ظاهر شدن صامت غیراشتقاقی /d/ بعد از صامت /r/ در برخی کلمات است. این پدیده براثر نزدیک بودن واجگاه این دو صامت روی داده است. این تحول از قرن چهارم به بعد در شهرهای خراسان، ماوراءالنّهر، سیستان و مرکز دیده شده است. تحول دیگری که موضوع مورد بحث این ...
بیشتر
در طول تاریخ زبان فارسی بسیاری از واژهها دستخوش تحولات گوناگون شده است؛ از جملۀ این تحولات، ظاهر شدن صامت غیراشتقاقی /d/ بعد از صامت /r/ در برخی کلمات است. این پدیده براثر نزدیک بودن واجگاه این دو صامت روی داده است. این تحول از قرن چهارم به بعد در شهرهای خراسان، ماوراءالنّهر، سیستان و مرکز دیده شده است. تحول دیگری که موضوع مورد بحث این مقاله است، حذف /d/ پس از صامت /r/ است. صامت /r/ بهدلیل نزدیک بودن واجگاهش به واجگاه /d/ و برای سهولت تلفظ باعث حذف /d/ شده است. این تحول نیز از قرن چهارم به بعد در شهرهای خراسان و ماوراءالنّهر و مرکز رخ داده است. هردو تحول در کلماتی با هویت‌های دستوری مختلف دیده میشود.
