نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از دست‏‏‌‌نویس‏‏‌‌های معتبر مثنوی که بسیاری از محققان در تصحیح متن این اثر از آن استفاده کرده‏‏‌‌اند، نسخه‏‏‌‌ای ا‏‏‌‌ست از دفتر ششم، به کتابت سلطان ولد. از این نسخۀ خطی دفتر چهارمی نیز شناسایی شده که فاقد رقم است و پژوهشگران متعددی دربارۀ آن سخن گفته‏‏‌‌ و در تصحیح خود از آن استفاده کرده‏‏‌‌اند یا، به سبب اهمیّت، آن را به صورت عکسی نشر داده‏‏‌‌اند. در مقالۀ حاضر به بررسی نسبت این دو نسخه از مثنوی با هم می‏‏‌‌پردازیم و مشخص می‏‏‌‌کنیم که آیا فی‏‏‌‌الواقع این دو دفتر از مثنوی ادامۀ یکدیگرند یا نه؛ و نیز زمان کتابت دفتر چهارم را بررسی خواهیم کرد. همچنین به برخی ویژگی‏‏‌‌های نسخ خطی مثنوی اشاره می‏‏‌‌کنیم که برای تشخیص نسبت دست‏‏‌‌نویس‏‏‌‌های این اثر با یکدیگر پژوهشگران بعدی را یاری خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Waled’s Masnavi Not in Walad Script (A Discussion on the attribution of the fourth book of Masnavi kept in the Konya Museum to Sultan Walad)

نویسنده [English]

  • S. A . Mansouri

PhD student of Persian language and literature, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

One of the authoritative manuscripts of Masnavi that many scholars have used in emendating the content of this work is the eighth copy of the sixth book, written by Sultan Walad. This manuscript of the fourth book has also been identified as having no translation and has been talked about by several scholars and used in its emendation or, due to its importance, published in form of a photographic print. In this article, we examine the relationship between these two versions of Masnavi and determine whether these two books of Masnavi are actually a continuation of each other or not; We will also look at the time of writing the fourth book. We also mention some features of Masnavi’s manuscripts that will help future researchers to determine the relationship between the manuscripts of this work with each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Masnavi Manavi
  • Rumi
  • Sultan Walad
  • Golpinarli
  • Mohammad-Ali Movahhed
  • Tofigh Sobhani
ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، شمارۀ 1565-1566، مجموعۀ فیض‏‏‌‌اللّه کتابخانۀ ملّت، استانبول، 356ق.
هاشم‏‌‌پور سبحانی، توفیق، «کهن‏‏‌‌ترین نسخه‏‏‌‌های مثنوی»، شمارۀ 29 مجلۀ فرهنگ ایران زمین، فرهنگ ایران زمین، تهران، 1375.
موحّد، محمدعلی، «مقدمه» بر مقالات شمس ← مولوی، 1369.
موحّد، محمدعلی، «مقدمه» بر مثنوی معنوی ← مولوی، 1395.
مولوی، جلال‏‏‌‌الدین محمد، مثنوی معنوی، نسخۀ شمارۀ 670، مجموعۀ نافذ پاشا، کتابخانۀ سلیمانیه، استانبول، 672ق.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، نسخۀ شمارۀ 659، مجموعۀ نافذ پاشا، کتابخانۀ سلیمانیه، استانبول.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، نسخۀ شمارۀ 293، ادرنه، کتابخانۀ سلیمیه.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، نسخۀ شمارۀ 180، مجموعۀ خسروپاشا، کتابخانۀ سلیمانیه، استانبول.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، نسخۀ شمارۀ 182، مجموعۀ خسروپاشا، کتابخانۀ سلیمانیه، استانبول.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی (دفتر چهارم و ششم)، به سعی و مقدمۀ توفیق هاشم‏‏‌‌پور سبحانی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، 1391.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی دفتر چهارم کتابت 701 ق، به کوشش محمد افشین‏‏‌‌وفایی و پژمان فیروز‏‏‌‌بخش، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران، 1392.
ــــــــــــــــــــــــــ ، دیوان کبیر، نسخۀ شمارۀ 68، قونیه، موزۀ مولانا.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مقالات شمس، با مقدمه و تصحیح محمدعلی موحد، خوارزمی، تهران.
ــــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، با مقدمه و تصحیح محمدعلی موحد، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، انتشارات هرمس.
نجم‏‏‌‌الدین رازی، مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، نسخۀ شمارۀ 2841، استانبول، مجموعۀ فاتح کتابخانۀ سلیمانیه.
Onder, Mehmet (1974), Mevlana Biblyografysi, Ankara: Turkiye iş Bankasi Kultur Yayinlari. c. 2.
Golpinarli, Abdulbaki (1971), Mevlana Muzesi Yazmalar Katalog; Ankara: Türk Tarih Kurumu Basimevi.