نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام ‏‏‌‌نور، تهران ـ ایران

2 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام ‏‏‌‌نور، تهران ـ ایران

3 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی، دانشگاه پیام ‏‏‌‌نور، تهران ـ ایران

چکیده

نحوۀ تأثیرگذاری امپراتوری عثمانی بر انقلاب مشروطه در ایران، از ابعاد گوناگونی بررسی‏‏‌‌شدنی است؛ نخست از بُعد رجال سیاسی و مذهبی دوران قاجار، که به نحوی از وضعیت داخلی امپراتوری عثمانی متأثر بودند و‏ در پی اصلاح و ایجاد تحول در ساخت سیاسی-اداری کشور برآمدند. دوم، فعالیت روشنفکران و بازرگانانی که حضورشان در امپراتوری عثمانی، به تأثیرپذیری آنها از آن امپراتوری منتج شد و همین امر الهام‏بخش آنان برای ایجاد تحولاتی در ایران گردید. بعد سوم، در این بررسی، بر تأثیرگذاری مستقیم امپراتوری عثمانی در انقلاب مشروطه مبتنی است و بعد چهارم، مر بوط به فعالیت روزنامه‏‏‌‌های ایرانی مقیم استانبول است. در این پژوهش، به روش کتابخانه‎ای و با رویکرد توصیفی ابعاد مختلف این تأثیرگذاری‏‏‌‌ها واکاوی و تحلیل شده است، که هریک مستقیم یا غیرمستقیم با تأسی از امپراتوری عثمانی، به نحوی به دنبال ایجاد تحول در ایران بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ottoman Influence on the Iranian Constitution

نویسندگان [English]

  • A.R AliSufi 1
  • M Mousavi 2
  • L Taghizadeh 3

1 Associate Professor, Department of History, Payam Noor University, Tehran - Iran

2 Assistant Professor, Department of History, Payam Noor University, Tehran - Iran

3 Doctoral student of Islamic history of Iran, Payam Noor University, Tehran - Iran

چکیده [English]

Undoubtedly, a detailed explanation of the impact of the Ottoman developments on the Iranian constitution requires analysis and study of the issue separately. In this regard, considering the importance of the Constitutional Revolution and its impact on events of the time, attention to the impact of events, including the Ottoman Empire on the Constitutional Revolution in Iran, can be considered from different dimensions. In the sense that one dimension is related to the political and religious figures of the Qajar period. These men were somehow influenced by the internal situation of the Ottoman Empire, which sought to reform the political-administrative structure of the country. The other dimension is related to the activities of intellectuals and businessmen who were influenced by the Ottoman Empire and were inspired by it to create change in Iran. The third dimension is related to the direct influence of the Ottoman Empire in the Constitutional Revolution, and finally, the fourth dimension is related to the activities of Iranian newspapers living in Istanbul. In this research, which has been studied with a descriptive approach and by studying different texts and books, different dimensions of these influences have been studied; Attempts were made to establish, directly and indirectly, the Ottoman Empire, which sought to bring about change in Iran; The consequences of the problem should be examined.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutional
  • Ottoman
  • Cultural
  • Political
  • Qajar
  • Developments in Iran

آرین‏‏‌‌پور، یحیی، «زندگی‏‌‌نامۀ یحیی آرین‏‏‌‌پور»، جهان کتاب، نیمۀ دوم مهر، 1374، ش ۱، ص 14.

اصفهانیان، داوود و شهروز ماشینچی، «بررسی گروه‌های تأثیرگذار ایرانی مقیم عثمانی بر اوضاع فرهنگی ایران در آستانۀ انقلاب مشروطیت»، مسکویه، 1392، س 6، ش 28، ص 33-48.

اسدی، میثم و محی‏‏‌‌الدین خلخالی و داوود قربانی، «واکاوی روابط ایران و عثمانی در دورۀ صفویه با تکیه بر قراردادهای تاریخی»، 1394، تاریخ نو، ش 12، ص 1-22.

پیرزاده، محمدعلی بن محمد اسمعیل، سفرنامۀ حاجی پیرزاده، ج 2، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، بابک، تهران، 1360.

عربخانی، رسول، «زیارت عراق، پدیده‏‏‌‌ای فرهنگی با ابعاد سیاسی؛ برشی از مناسبات سیاسی ایران و عثمانی دورۀ قاجار»، شیعه‏‏‌‌شناسی، سال 16، 1397، ش 63، ص 115-130.
دهقانی، رضا، بررسی روابط ایران و عثمانی به مثابه الگوی روابط شرقی ـ‌ اسلامی»، فرهنگ، پاییز، 1388، ش 71، ص 83-108.

نقیب‏‏‌‌زاده، احمد، «بازخوانی نظم برخاسته از معاهدات وستفالی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، پاییز، 1383، ش 65، ص 178-214.

طباطبایی مجد، غلامرضا، معاهدات و قراردادهای تاریخی در دورۀ قاجاریه،‏‏‌‌ بنیاد موقوفات محمود افشار، تهران، 1373.

ریاحی، محمدامین، زبان و ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی، پاژنگ، تهران، 1369.

رائین، اسماعیل، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، ج 2، امیرکبیر، تهران، 1357.
رئیس‏‏‌‌نیا، صمد، نقش مرکز غیبی تبریز در انقلاب مشروطه، وارلیق، تبریز، 1374.
رئیس‏‏‌‌نیا، رحیم، عزیز و دو انقلاب، چاپار، تهران، 1357.
کسروی، احمد، تاریخ هیجده‏‏‌‌سالۀ آذربایجان، امیرکبیر، تهران، 1346.
کاووسی عراقی، محمدحسن، گزیدۀ اسناد سیاسی ایران و عثمانی، وزارت امور خارجه، تهران، 1375.
شمیم، علی‏‏‌‌اصغر، ایران در دورۀ سلطنت قاجار، علمی، تهران، 1378.
ذاکرحسین، محمد، مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت، دانشگاه تهران، تهران، 1375.
تقی‏‏‌‌زاده، سیدحسن، زندگی طوفانی (خاطرات سیدحسن تقی‏‏‌‌زاده)، به کوشش استاد ایرج افشار، توس، تهران، 1368.
Ramazani, Rouhohllah K. (1966), The Foreign Policy of Iran: A Developing Nation in World Affairs (1506-1941), University of Virginia Press.