نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 پژوهشگر واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
2 استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی
3 پژوهشگر ارشد واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
چکیده
ارتباط میان مفهوم علمی و واژۀ مبیّن آن از یک طرف و ارتباط میان همان واژه در زبانی مانند فارسی و معادل انگلیسی آن از طرف دیگر، دو بُعد مربوط به مسئلۀ انگیزش اصطلاحات است که در این مقاله به‌ترتیب تحت عنوان «انگیزش درون‌زبانی» و «انگیزش بینازبانی» مورد بررسی قرار خواهد گرفت. انواع انگیزش درون‌زبانی عبارت‌اند از: آوایی، ساختواژی (شامل اشتقاق، ترکیب، ترکیب‌واشتقاق و ساخت نحوی) و معنایی (شامل استعاره و مجاز). در انگیزش بینازبانی مقوله‌های معادل‌گزینی واژه‌بنیاد (شامل قرض‌گیری، ترجمۀ قرضی و جورسازی آوایی- معنایی) و واژه‌گزینی مفهوم‌بنیاد مطرح است. داده‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اصطلاحات علمی، هم در انگلیسی و هم در فارسی، دارای درجات متفاوت انگیخته، نیمه‌انگیخته و ناانگیخته هستند و انگیزش ساختواژی از نوع گروه نحوی در انگیزش درون‌زبانی و ترجمۀ قرضی در انگیزش بینازبانی بسیار پررنگ و چشمگیر است.
کلیدواژه‌ها
)