نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران
چکیده
کمال‌الدّینْ حسین اَبیوَردی، مؤلّف رسالۀ انیسالعاشقین، یکی از رسالههای مقامه‌وار و کمترشناختهشدۀ پایان قرن نهم هجری در هرات، در تألیف این رساله به گلستان سعدی نظر داشته و در مقدّمۀ اثر اذعان کرده‌است که، با وجود گلستان، اثر وی دلربایی چندانی ندارد؛ بااین‌حال، بررسی ساختار و محتوای رساله اطّلاعات ارزنده‌ای دربارۀ مسائل اجتماعیِ عهد مؤلّف، در پیوند با جریان شاهدستایی و عشق وقوعی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد، و نوآوری‌ها و تغییرات سبْکیِ وی در ایجاد بارقه‌های زبان و قالب/ فرمِ ادبیّات وقوعی در نثر، و همچنین تأثیرات این رساله بر آثار ادبیِ بعد از خود، مانند رسائل محتشم کاشانی، را نیز نشان می‌دهد. مقایسۀ الگوهای خویش‌کاریِ انیسالعاشقین با رسالۀ نقل عشّاق و رسالۀ جلالیه، و نیز پرداختن به اشتراکات تمهیدات زبانی و الگوهای رواییِ آن‌ها در افزایش حقیقت‌نمایی روایت و مضامین وقوعی از موضوعات اصلیِ مطرح‌شده در این نوشتهاست.
کلیدواژه‌ها
)