دوره 22 (1402)
دوره 21 (1401)
دوره 20 (1400)
دوره 19 (1399)
دوره 18 (1398)
دوره 17 (1397)
دوره 16 (1396)
دوره 15 (1395)
دوره 14 (1394)
دوره 13 (1393)
دوره و شماره: دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 82، تیر 1401، صفحه 2-144 (نامه فرهنگستان (تحقیقات ادبی))
تعداد مقالات: 11
نامه فرهنگستان (تحقیقات ادبی)
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401
چکیده
بیشترسرمقاله: نگاهی به زندگی و آثارِ زندهیاد دکتر اکبر نحوی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 2-10
چکیده
بیشترفرایند ادغام اشخاص حماسیـ تاریخی ایران باستان در تاریخ اسلامی جهان
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 11-30
چکیده
چکیده: گسترش مرزهای امپراتوری اسلامی تحوّلی در تاریخنگاری اسلامی به وجود آورد. تاریخ که بدواً تنها با حوادث حیات و فعّالیتهای رسول اکرم(ص) سر و کار داشت، به یک روایت جامع از تاریخ جهان تبدیل شد. گزارش قرآن و کتب آسمانی دیگر در روایت حوادث بعد از طوفان نوح اساساً یکسان بود؛ زیرا تمام بنیبشر از بازماندگان نوح به شمار میرفتند. ... بیشتربررسی چند رباعی منسوب به رودکی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 31-47
چکیده
چکیده: رودکی سمرقندی را مُبدِع رباعی فارسی میدانند، و داستان آن را شمس قیس رازی بهنیکی روایت کردهاست. متأسّفانه از رودکی دیوانی منسجم که دربردارندۀ اشعار اصلی و صحیحالنَّسَبِ او باشد، به جا نمانده است، و آنچه در دست داریم، اشعاری است که دیگران از منابع مختلف گردآوری کردهاند. کتاب محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، که سعید نفیسی ... بیشترشعر قطران تبریزی و لغتنامۀ دهخدا
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 48-69
چکیده
شماری از ابیات قطران تبریزی، گویندۀ معروف قرن پنجم هجری، در لغتنامۀ دهخدا به عنوان شاهد آمدهاست. اهمّیت بعضی از این شواهد در آن است که آن واژهها در شعر آن روزگار نمونههای فراوان ندارند. مؤلّفان لغتنامه، غالباً در ذکر ابیات قطران، به منبع یا منابع کار خود اشارهای نکردهاند؛ امّا بررسیهای ما نشان میدهد که منبع اوّلیۀ ... بیشترجایگاه رسالۀ انیسالعاشقین در جریان ادبی قرن دهم هجری (با تأکید بر مقایسۀ انیسالعاشقین و رسالههای محتشم کاشانی)
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 70-92
چکیده
کمالالدّینْ حسین اَبیوَردی، مؤلّف رسالۀ انیسالعاشقین، یکی از رسالههای مقامهوار و کمترشناختهشدۀ پایان قرن نهم هجری در هرات، در تألیف این رساله به گلستان سعدی نظر داشته و در مقدّمۀ اثر اذعان کردهاست که، با وجود گلستان، اثر وی دلربایی چندانی ندارد؛ بااینحال، بررسی ساختار و محتوای رساله اطّلاعات ارزندهای دربارۀ ... بیشترحبسیّات و شکوائیاتِ مجدِ همگر
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 93-105
چکیده
خواجه مجدالدّین همگر (607-686 ق) شاعر عصر اتابکان فارس، خاصه اتابک ابوبکر سعدِ زنگی است. اگرچه ظهور سعدی را در این دوران سبب غفلت از او و بسیاری از همعصرانش دانستهاند، تواناییهای شعریِ وی در برخی زمینهها سزاوار چشمپوشی نیست؛ بهویژه از آن روی که بررسیهای همهجانبۀ شعرِ شاعر گامی است در راه آشکار شدن زوایای پنهان ... بیشتر«بس طرفه حریفیست»؛ شرح بیتی بحثانگیز از حافظ
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 106-119
چکیده
بیتِ «حافظ که سرِ زلفِ بتان دستکشش بود/ بس طرفهحریفیست کش اکنون به سر افتاد»، در لابهلای شروح متعدّد، بسیار بحثانگیز بودهاست. حافظپژوهان در شرح یا تفسیر این بیت کوشیده، و نظریّات خویش را گفته، یا به نقدِ نظرِ دیگران پرداختهاند. درواقع، با وجود رواج سه گونه نگاه تشریحی، تفسیری و تأویلی به غزل حافظ، ابهام برخی از اینگونه ... بیشترنقد و بررسی: راز رویینتنیِ اسفندیار در شاهنامه: زنجیر بهشتی یا رزمجامۀ زخمناپذیر؟
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 120-128
چکیده
بیشترنقد و بررسی: رباعیات خیّام و خیّامانههای پارسی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 129-134
چکیده
بیشترتازههای نشر: احمد آرام و سهم او در واژهگزینی و تاریخنگاری علم به زبان فارسی؛ خیّام نیشابوری: زندگی، افکار و رباعیات؛ زبانشناسی: منظری ایرانی؛ زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد اسماعیل سعادت؛ سرودههای رودکی؛ فارسی باستان: کتیبهها، واژهنامه؛ در شناخت مثنوی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1401، صفحه 135-144