نوع مقاله : علمی ـ ترویجی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خلخال
2 استاد زبان و ادبیّات فارسی؛ دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه محقّق اردبیلی، اردبیل
3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، گروه زبان و ادبیّات فارسی، خلخال
چکیده
حمید سبزواری، سرایندۀ سرودها و ترانه‌ها و اشعار میهنی و حماسی و انقلابی، در انواع قالب‌های شعری طبع‌آزمایی کرده و آثاری ارزشمند از خود به یادگار گذاشته است. آشناییِ شاعر با مسائل اجتماعی و انقلابی و سیاسی کشور و، همچنین، روحیّۀ استکبارستیزی و حق‌طلبی و مردمیِ او سبب ممتازشدن جایگاه ویژۀ اشعار پایداری و مذهبی‌اش شده است. سبزواری به رباعی نیز، که از قالب‌های مورد توجّه شاعران است، عنایت داشته. در دیوان اشعارِ او، 152 رباعی موجود است که از زوایای گوناگون قابل بحث و بررسی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی موسیقیِ رباعیّات سبزواری، با استفاده از روش تحقیق تحلیلی‌ـ‌بسامدی، و نشان‌دادنِ آن است که موسیقی تا‌چه‌میزان بر نظم‌آهنگ شعرِ او تأثیر گذاشته و اینکه چگونه، با بهره‌بردن از ظرفیّت ردیف و قافیه و ترفندهای بدیعی، معنی شعرِ خود را به خواننده القا کرده است. بررسی رباعیّات شاعر نشان می‌دهد که او با کاربردِ ردیف‌های فعلی و یک‌جزئی و ساده و همچنین قافیه‌های اسمی و بهره‌گرفتن از آرایه‌های تکرار، واج‌آرایی، جناس، ازدواج، تضاد، تلمیحات (بینامتنیّت قرآنی و روایی) و... به آهنگین‌بودن و زیبایی اشعارِ خود افزوده است.
کلیدواژه‌ها
)