دوره 22 (1402)
دوره 21 (1401)
دوره 20 (1400)
دوره 19 (1399)
دوره 18 (1398)
دوره 17 (1397)
دوره 16 (1396)
دوره 15 (1395)
دوره 14 (1394)
دوره 13 (1393)
تعداد مقالات: 10
بیست و چهار سال سردبیری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 2-4
چکیده
مجلّة نامة فرهنگستان از این شماره که شصت و پنجمین شمارة آن است به سردبیری آقای دکتر علاءالدّین طباطبائی منتشر میشود. این مجلّه در بیست وچهار سال گذشته، یعنی از آغاز انتشار خود تاکنون، از این بخت برخوردار بوده که سردبیری همچون استاد احمد سمیعی (گیلانی) داشته است. استاد، که عمر پربرکتشان دراز باد و سایهشان بر سر اهل ادب مستدام، در ... بیشترجدول طبقه بندی وزنهای شعر فارسی و شیوۀ نامگذاری وزنها
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 5-34
چکیده
طبقهبندی وزنهای شعر فارسی از مهمترین مسائل عروض و اساسیترین مشغلههای علمای عروض جدید فارسی بوده است. ما در این مقاله پس از تبیین روش خلیلبن احمد در طبقهبندی وزنهای شعر عربی و بیان کارآمدی آن، در تکمیل تلاشهای عروضیان معاصر فارسی، با تلفیق روش الول ساتن و نجفی، «جدول طبقهبندی وزنهای شعر فارسی» را طراحی و ... بیشترترجمه در معنای گسترده و جلوه های آن در گلستان و بوستانِ سعدی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 35-58
چکیده
چندی است که مطالعة ادبیّات از شکل سنّتی خود دور شده است و پژوهشهای میانرشتهای رونق یافتهاند. از جمله شاخههای میانرشتهای که پیوندی نزدیک با ادبیّات دارد مطالعات ترجمه است. اوج همگرایی مطالعات ترجمه و مطالعات ادبی در حوزة ادبیّات تطبیقی و بررسی تأثیرپذیری ادبیّات اقوام بر یکدیگر از رهگذرِ ترجمه رخ میدهد. نگارندگان جُستار ... بیشترناگزیری مرگ «دمنه» در ساحت اسطوره و سیاست ایرانشهری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 59-82
چکیده
با پیش چشم داشتن فضای حاکم بر بافتار سیاسیـ اجتماعی ایران، برای تفسیر مرگ دمنه، ضدّ قهرمان نخستین بابهای کلیله و دمنۀ بهرامشاهی، دلایلِ آسانیابی وجود دارد که تلاش برای کسب قدرت و آموختگی به سعایت و فریب پادشاه و حذف رقبای سیاسی و وزرای کاردان از صحنه، از جملۀ آنهاست. هدف این مقاله که با اتّکا به اسناد کتابخانهای، به روش سنجش ... بیشترراوی فردوسی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 83-93
چکیده
در پیشینۀ ادب پارسی از آغاز تا تُرکتاز تاتار، آیینی بود که شاعران در انجمنهای درباری شعر خود را به خوانندۀ خوشآوازی میسپردند که آن را به همراهی موسیقی بخواند و از این رهگذر، اثر سخن شاعر افزونتر میشد. نظامی عروضی در باب دبیری مجمعالنوادر (چهارمقاله) داستانی دربارۀ فردوسی دارد که در آن از چند مرد توسی نام میبرد و ... بیشترگمانی دربارۀ ضبط یک نامجای در ویس و رامین
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 94-99
چکیده
ویس و رامین، اثر فخرالدّین اسعد گرگانی، از کهنترین منظومههای زبان فارسی است که ریشهاش به دوران پیش از اسلام باز میگردد. با وجود اینکه از این منظومه تاکنون چاپهای متعدّدی عرضه شده و پژوهشهای بسیاری دربارۀ آن صورت گرفته، هنوز باب تحقیق دربارۀ آن باز است. از جمله موارد قابلِتوجّه در این اثر وجود واژههایی است که ممکن ... بیشترفریادنامة انوری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 100-113
چکیده
انوری قصیدهسرای نامی قرن ششم هجری، پس از یورش غُزان و اسارت سلطان سنجر سلجوقی (حک: 511-552 ق) به دست آنان و آگاهی از اوضاع نابسامان خراسان، در قصیدهای خطاب به سلطان رکنالدّین قِلِج طمغاجخان، حاکم سمرقند، از او خواست تا با لشکرکشی به خراسان، مردم را از شرّ غُزان برهاند. بنا بر نشانههایی که در این مقاله ... بیشترتأمّلی در متن دیوان ظهیرالدّین فاریابی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 114-142
چکیده
ظهیرالدّین فاریابی از شعرای طراز اوّل زبان فارسی در قرن ششم هجری است. اینکه بسیاری از تذکرهنویسان به شرح حال او پرداخته و ادیبان و کاتبان بسیاری به اشعار او استشهاد کردهاند، نشاندهندة عظمت شأن و آوازۀ او در شاعری است. قسمت عمدۀ دیوان او را قصاید و در مرتبۀ دوم قطعات تشکیل میدهد و این خود بیانگر دلبستگی ظهیر به سبک قدیم خصوصاً ... بیشترمبانی و دستور خطّ فارسی شکسته
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 143-150
چکیده
این اثر پژوهشی امید طبیبزاده به یکی از مهمترین و داغترین بحثهای روز زبان فارسی اختصاص یافته است: شیوة به نگارش درآوردن فارسی شکسته، که بنا به ماهیّت خود، پدیدهای مختص گونة گفتاری زبان است. اهمیّت موضوع در آن است که امروز، با گسترش روزافزون نقش ارتباطیِ دنیای مجازی در میان همة مردم، اغلب افراد جامعه با مسئلة شکستهنویسی و مشکلات ... بیشترویرایش و دستور زبان
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 151-160